کمیسیون مستقل انتخابات طرزالعمل نظارت و رسیدگی به تخطیها و تخلفات رسانهای مبارزات انتخاباتی را در یازده ماده تصویب و بهنشر رسانده است. نی حمایت کنندۀ رسانههای آزاد افغانستان از تصویب این طرزالعمل استقبال میکند.
بررسی تخنیکی نی از طرزالعمل تصویب شده نشان میدهد که آنچه اصل پنداشته شده است اصول رسانهای است؛ مانند: اصل دقت و سرعت، اصل توازن، اصل بیطرفی، اصل احترام به کرامت انسانی.
در حالیکه اصل بر ایجاد طرزالعملها و لوایح قوانین مرتبط و قانون اساسی است. البته در کنار آن اصول مسلکی میتواند رعایت شود. پس مادۀ ۳۴ قانون اساسی و قانون رسانههای افغانستان باید اصل نظارت باشد و در کنار آن اصول مسلکی و حرفوی خبرنگاری.
بررسی نی از این طرزالعمل همچنان نشان میدهد که موارد به صورت عام در این طرزالعمل گنجانیده شده است که نیاز به تعریف دارد. در حالی که یکی از ویژهگیهای اسناد قانونی ایناست که نباید تفسیر بردار باشد. و موارد به صورت روشن در آن تذکره رفته باشد.
در بند ششم مادۀ سوم طرزالعمل آمده است که ” کمیتۀ رسانهها میتواند نظارت از نشر منصفانه و بیطرفانه مبارزات انتخاباتی در رسانههای همگانی را در سطح مرکز و ولایات به نهاد های خدماتی محول نماید.” به باور نی این نگرانی وجود دارد که نهادهای خدماتی که از آن تذکر رفته است به گونۀ تخنیکی و معیاری نتوانند از رسانهها نظارت کنند. پس باید ویژهگیهای نهاد در این طرزالعمل تعریف گردد.
همچنان در بند ۱۵ و ۱۶ مادۀ هفتم، در مورد رسانههای اجتماعی آمده است:
” – نشر تصاویر و گزارشهای مربوط به گردهمایی که به حمایت از کاندیدان، در زمان قبل و بعد از مدت تعین شده برای مبارزات انتخاباتی، در صفحات اجتماعی؛
– نشر هر گونه پیامی در صفحات اجتماعی، از جانب کاندیدان؛ به نوعی که به میزان نفوذ و رای آنان موثر واقع گردد، در زمان قبل و بعد از مدت تعین شده برای مبارزات انتخاباتی.”
در این ماده در حالی از تخطی در رسانههای اجتماعی گفته است که قوانین افغانستان تا هنوز رسانههای اجتماعی را به رسمیت نمیشناسد. عبدالمجیب خلوتگر رییس نی میگوید:” در قانون رسانههای همگانی تنها یکبار از انترنت نام برده شده و گفته است که انترنت یک رسانهی برقی است. و اما در مورد رسانههای مجازی، شبکهها و صفحات اجتماعی، هیچ مبنای قانونی تا هنوز وجود ندارد. در حالی که مواد طرزالعملها و اسناد قانونی باید بر مبنای قوانین ایجاد گردد. اما آنچه در این طرزالعمل در مورد رسانههای اجتماعی تذکر رفته است محدویتی است که برمبنای قانون نیست.”
نی حمایت کنندۀ رسانههای آزاد افغانستان از مسوولان در کمیسیون مستقل انتخابات و کمیتۀ رسانههای کمیسیون مستقل انتخابات میخواهد که در این طرزالعمل تجدید نظر کرده و مواردی که نیاز به تفسیر دارد و سبب نگرانی شده است را تعریف کنند.
نی همچنان از رسانهها میخواهد که در آستانۀ انتخابات رویدادها را بیطرفانه و بهصورت حرفهوی اطلاع رسانی کنند.